سعيده صالح پور _ از لابلاي اسناد تاريخي و در هزار توي شک و يقين لحظه هاي پر اضطراب تاريخ ، به نام چالشتر مکرر برمي خوريم و اهميت آن را در مي يابيم .
مجموعه تاريخي چالشتر بي گمان تکه اي از تاريخ پر گهر استان چهار محال و بختياري است . در گذشته در ميان قلعه ارگ و کهن دژ بوده است با چهار برج که در زمان صفويه نيز اين برج‌ها و کهن‌دژ موجوديت داشته است و پس از تخريب ، خانه آزاده ، عمارت سر پوشيده ، منزل محمود خان و خانه احمد خان به جاي همان کهن‌دژ بنا شده اند . امروز از عمارت سر پوشيده اثري بر جاي نمانده است .
قلعه خدا رحم خان :
اين بناي زيبا در اواخر دوره قاجاريه احداث شده است . ابتداي ورودي سر در قلعه با ارتفاع زياد و معماري با شکوه توجه هر بيننده اي را به توانايي هنرمندان اين ديار معطوف مي‌دارد . و اوج هنرهايي چون گچ بري ، حجاري و آجر کاري در آن قابل مشاهده است . ستون هاي سنگي مرتفع به همراه ازاره هاي سنگي حجاري شده که در همگي تصاويري از شکار و شکار چي ،نگهبانان و نظاميان در آن قابل مشاهده است، همچنين مثلث بالاي سر در اقتدار و عظمت را با تحکم هر چه بيشتري به اطرافيان عرضه مي کند . بعد از سر در از طريق هشتي و سپس راهرو به حياط قلعه مي توان دسترسي پيدا کرد . بناي قلعه در چهار طرف حياط مستطيل شکل با سه ايوان ستون دار شکل گرفته است . ايوان زيباي شاه نشين بالاتر از ساير ايوان ها احداث شده و فاقد ستون است شاه نشين داراي درهاي ارسي بوده که در تابستان درها کاملا" باز در زمستان بسته مي شده است ، به همين دليل در دو طرف ايوان بخاري وجود داشته است . در اين بنا تزيينات و هنر هاي منحصر به فردي همچون ستون هاي سنگي با نقوش اسليمي ، ازاره هاي سنگي منقش به نقوش گياهي و حيواني ، آجر چيني ، کرم بندي و ...... به کار رفته است .
عمارت ستوده :
اين بنا در شمالي ترين بخش مجموعه تاريخي چالشتر قرار گرفته و در حدود 2 هزار 400 متر مربع مساحت دارد . عمارت در عهد قاجاريه ساخته شده است و از معماري خاصي که ترکيبي از سنگ ، آجر و خشت به همراه تزيينات متنوع و نقاشي هاي ديواري بر روي گچ است ، برخوردار است .
استفاده نسبتا" زياد از سنگ در نماي ساختمان هم به دليل مقاومت سنگ در مقابل عوامل فرساينده و هم به جهت نشان دادن عظمت و زيبايي در نماي اين بناست که البته از ويژگي‌هاي مهم اين بنا محسوب مي‌شود . در فضاهاي داخلي از ديوارهاي قطور خشتي و در نماهاي بيروني از جفت ستون‌هاي سنگي استفاده شده . نماهاي خارجي همراه با ازاره هاي بلند سنگي است که به شکلي استادانه حجاري شده اند . ايوان بلند در جبهه شمالي با طول زياد و عرض مناسب امکان استفاده‌هاي مختلف را به خصوص در فصل تابستان بوجود آورده است . اين فضا به دليل وسعت زياد آن و اشراف به چشم انداز حياط بزرگ منزل عملکرد متنوعي داشته است . پوشش خارجي سقف ايوان ها و اتاق‌ها از جنس چوب بوده که در طرح‌ها و رنگ‌هاي زيبا به کار برده شده است . بدنه متصل اتاق‌ها ، درهاي چوبي زيبا ، چراغدان‌ها و پنجره هايي که با نقش و نگارهاي بديع در طرح‌هاي مختلف و با شيشه‌هاي الوان در ديواره تعبيه شده به همراه قاب‌هاي مستطيل و بيضي همگي به عمارت زيبايي خاصي بخشيده است . قلعه داراي فرم حياط مرکزي بوده که اتاق ها و ساير فضاها
در پيرامون حياط شکل گرفته اند که جز ضلع شمالي اتاق ها و ايوان ها ي يک طبقه اضلاع ديگر به مرور تخريب شده اند . در ضلع شمالي حياط ساختمان اصلي دو طبقه بوده که طبقه همکف به عنوان زير زمين استفاده مي‌شده و تزيينات زير زمين از بيرون با سنگ‌هاي ازاره منقوش حجاري شده است . لازم به ذکر است در اين مجموعه بي نظير تاريخي چهار موزه مردم شناسي ، موزه سنگ ، کارو زندگي و موزه حمام خان داير است که تا حدي بيانگر فرهنگ غني استان است .
خانه آزاده :
اين بناي به دستور حاج مهدي خان چالشتري ساخته شد و يکي از قديمي ترين بناهاي مسکوني استان محسوب مي شود و داراي سه نوع بافت متمايز متعلق به دوره زنديه تا معاصر است .
تزيينات گچ بري ، نقاشي‌هاي ديواري ، هنر برروي چوب و .... در اين عمارت بيانگر چيره دستي هنرمندان اين ديار است .
ورود به حساب کاربری
زندگی کتابی است ، که بدون سفر یک صفحه آن بیشتر خوانده نمی شود.
