سيد محمد برازنده- درجهان پيرامون ما، مناطقي بکر و ناشناخته وجود دارند که با وجود گذشت ميليونها سال از عمرشان، هنوز هم جذابيت و زيبايي خود را حفظ کرده اند. اما دست تجاوز گر انسان، همواره دشمني جدي براي بقاو پايداري آنها بوده و خواهد بود.
از اينرو براي جلوگيري از اين اشتياق هوس آلود، سازمانهايي تخصصي مامور حفاظت از آنها شده اند که يکي از اين سازمانها يونسکو نام دارد.
يونسکو در راستاي صيانت از داشتههاي تاريخي و فرهنگي کشورها، همچنين مسئول حفاظت از مناطق و جاذبههاي طبيعي جهان نيز هست که در تازهترين اسامي ثبت شده در فهرست ميراث طبيعي آن در سال 2008، 19 جاذبه فرهنگي و هشت جاذبه و منطقه طبيعي به اين فهرست افزوده شدند. آنچه در ادامه ميآيد معرفي هشت جاذبه طبيعي يونسکو است که هر يک دنيايي ناشناخته و عجيب را در خود قرار داده اند.
صخره فسيلها، کانادا:
صخره فسيلها، از مناطق پيش از تاريخ کانادا به شمار ميرود که به دليل برخوردار بودن از سطح وسيعي از سنگوارههاي چند ميليون ساله، شهرتي جهاني به دست آورده است. صخرههاي لايهلايه موجود در اين منطقه کاملترين سنگوارهها را از عصر زغالسنگ تاکنون و به مدت 300 ميليون سال در خود نگاه داشته است.
صخره فسيلها که قدمت آنها به عصر پارينه سنگي ميرسد در ساحل نوااسکويتا قرار داشته و زميني به مساحت 689 هکتار را در برگرفته است. فسيلهاي به دست آمده در اين منطقه را بقاياء و ردپاهايي از جانوران، گياهان و درختان جنگلي تشکيل دادهاند که نمونههاي جامع و کاملي از تاريخ زمين را بيان ميکنند.
پارک ملي کوهستان سانکينگشان، چين:
اين پارک در جنوب شرقي چين و در منطقه مرتفع و کوهستاني قرار داشته و فضاي 22 هزار و 950 هکتاري آن نيز با مجموعهاي از پديدههاي جغرافيايي همچون 48 قله گرانيتي و 89 صخره ستوني گرانيتي انباشته شده که بسياري از آنها به شکل انسان و حيوان هستند.
مرتفع بودن اين منطقه عامل مهمي در رشد و نمو گياهان مختلفي بوده که نوعي پناهگاه را براي انواع حيوانات و گياهان آن به وجود آوردهاند. براساس آمار منتشره 100 گونه حيواني و 800 نوع گياه در پارک ملي کوهستان سانکينگشان ديده شده است.
مردابهاي کالدونياي جديد، فرانسه:
اين مرادبها که در ناحيه اقيانوس اطلس فرانسه قرار دارد از ششگونه دريايي برخوردار بوده و يکي از پهناورترين سيستمهاي صخرههاي مرجاني جهان را از آن خود کردهاند.
صخره مرجاني کالدونياي جديد پس از صخرههاي استراليا دومين صخره مرجاني پهناور دنيا است. اين صخرهها از تنوع و گوناگوني بالايي برخوردار بوده و مرادبهاي آن نيز اکوسيستمي فعال و پاک را به همراه جمعيت وسيعي از حيوانات شکارچي تشکيل ميدادند. بسياري از حيوانات اين منطقه مختص به ناحيه کالدونياي جديد هستند و صخرههاي وسيع و پهناور آن نيز، سکونتگاه جانوران تحت انقراض و يکي از مهمترين پناهگاههاي لاکپشت درياي سبز هستند.
به گفته دانشمندان اين مردابها از زماني که محل نگهداري صخرههاي مرده و زنده چند ميليون ساله شدهاند زيبايي طبيعي خارقالعادهاي را نيز به خود گرفته اند.
جزيره سورتسي، ايسلند:
سورتسي جزيرهاي آتشفشاني است که در مجاورت سواحل جنوبي ايسلند قرار دارد. اين جزيره در زمان فعاليتهاي آتشفشاني سال 1963 تا 1967 به وجود آمده و در حدود 7/2 کيلومتر مربع وسعت دارد.
اما از سال تشکيل اين جزيره تاکنون، باد، امواج و ديگر عوامل تأثيرگذار در واکنشهاي جغرافيايي تا حدودي بخشي از محدوده و وسعت آنرا از بين برده است.
با اين وجود، اين جزيره به لطف برخورداري از جاذبههاي مختلف جنگلي و حياتوحش به يکي از اصليترين مناطق مورد نظر آتشفشانشناسان و زيستشناسان قرار گرفته است. اما به منظور حفاظت و در امان ماندن جانوران اين جزيره و فرآيند طبيعي اکولوژيکي، حتي ورود دانشمندان نيز به اين جزيره کاملاً محدود صورت ميگيرد.
گفتني است جزيره سورتسي برخلاف عمر بسيار کم خود 60 گونه گياهي و 89 گونه از پرندگان را در خود جاي داده است.
ساريارکا، قزاقستان:
درياچهها و جلگههاي شمال قزاقستان بخشي از سرزمينهاي مرتفع اين کشور و همچنين تنها منطقه طبيعي ثبت شده قزاقستان در فهرست يونسکو است.
ساريارکا که در زبان قزاقي «صف زرد» معني ميدهد از دو منطقه حفاظتي طبيعي و دشتي وسيع تشکيل شده است. اين مناطق مناسبترين مکان براي پرندگان مهاجر آفريقا، اروپا و جنوب آسيا محسوب ميشوند. در حدود 16 ميليون پرنده از گونههاي مختلفي که بسياري از آنها از پرندگان در خطر انقراض هستند به اين سرزمين مهاجرت ميکنند. پرندگاني همچون درناي سفيد سيبريايي، پليکان و عقابهاي ماهيخوار اين منطقه را به عنوان فرودگاه خود انتخاب ميکنند. علاوه بر پرندگان جانوراني همانند ماموت و گرگ نيز بخش ديگري از حيات وحش اين جلگه را تشکيل ميدهند.
زيستگاه پروانههاي ملکه، مکزيک:
زيستگاه پروانههاي ملکه با وسعت 56 هزار و 259 هکتاري خود در منطقه مرکزي مکزيک قرار دارد. اين منطقه براي حفاظت از پروانههاي ملکه در فصل زمستان ايجاد شده و در هر پائيز، ميليونها پروانه از اين نوع از آمريکاي شمالي به اين منطقه مهاجرت کرده و از يک پوشش جنگلي کوچک جمع ميشوند. با فرارسيدن فصل بهار پروانههاي ملکه بازگشت خود را به سوي ايالات متحده و کانادا از سرميگيرند.
در طول مدت هشت ماه، پس از تولد و مرگ چهارنسل از اين گونه پروانهها، ميليونها پروانه ملکه رنگارنگ مسير خود را به سوي زيستگاهشان تغيير ميدهند.
تپه ماهورهاي ساردونا، سوئيس:
اين منطقه در شمال شرقي سوئيس قرار گرفته است. تپه ماهورهاي ساردونا منطقهاي کوهستاني به طول 32 هزار هکتار را در برميگيرد و کوههاي مرتفعي به بلنداي سه هزار متر نيز به زيباييهاي آن افزوده است.
منطقه ساردونا مثال منحصر به فردي از کوهستانهايي است که براثر برخورد قارهاي به وجود آمدهاند.
امتداد 100 کيلومتري صخرههاي پير اين منطقه تا صخرههاي جوان آن، جاذبهاي ديدني را براي جغرافيدانان و گردشگراني به وجود آورده که علاقه فراواني به تماشاي چنين مناظر بکر و دست نخوردهاي دارند. شايان ذکر است، تپه ماهورهاي سوئيس از قرن هجدهم تاکنون، يکي از مناطق ديدني جغرافيدانها بوده است.
مجمعالجزاير سوکوترا، يمن:
سوکوترا، جزيرهاي کوچک از چهار جزيره و دو جزيره کوچک صخرهاي است که در اقيانوس هند و در سرزمين يمن قرار دارد. وجود گونههاي گياهي و جانوري متنوع و گوناگوني زيستي اين منطقه اهميت فوقالعادهاي را نصيب اين مجمعالجزاير کرده است. سوکوترا که به عقيده بسياري از دانشمندان جواهر تنوع زيستي درياي عربي نامگذاري شده،ناحيهاي متروک است که از گرمايي طاقتفرسا برخوردار بوده و تمام حيوانات آن مختص طبيعت جزيرهاي آن هستند.
گفتني است 37 درصد از گونههاي گياهي، 90 درصد از گونههاي خزندگان و 95 درصد از مارهاي خاکي جزيره سوکوترا مختص به آن بوده و در هيچ کجاي جهان شناخته شده نيست.
آب و هواي اين منطقه کاملا گرمسيري است و بارشهاي کم و فصلي در آن ديده ميشود اين امر منجر به زنده نگاه داشتن تنها پستاندار اين کوير به نام خفاش شده است