عمارت کلاه فرنگي شيراز در ميان باغي بزرگ و قديمي به نام باغ نظر ساخته شده است. در زمان کريم خان زند اين عمارت محل پذيرايي از ميهمانان و سفراي خارجي و انجام مراسم رسمي و اعياد مختلف بوده است.
پس از فوت کريم خان بنا به وصيتش، وي را در شاه نشين شرقي اين عمارت به خاک سپردند. آغامحمدخان قاجار پس از 13 سال(1206 هـ .ق) از روي کينه توزي استخوانهاي کريم خان زند را از محل دفنش خارج و به زير پلکان کاخ گلستان در تهران انتقال داد، تا هر روز بر استخوانهايش پا بگذارد، در زمان حکومت پهلوي اول، استخواهاي کريمخان، به جايگاه نخست خود انتقال داده شد .
سرانجام در سال 1315 توسط انجمن آثار ملي ايران و به همت و کوشش آقاي علي سامي و فريدون توللي بناي مذکور با تغيير کاربري، تبديل به موزه شد.
عمارت کلاه فرنگي، بنايي هشت ضلعي است که نماي آن داراي تزئينات کاشي با نقوش گل و مرغ و خطوط اسليمي با ترکيب آجرکاري است .
در بالاي وروديها اسپرها و لچکيهاي کاشيکاري به صورت قرينه در چهارضلع، منظره شکارگاه و روايت بر تخت نشستن حضرت سليمان را نشان ميدهد که از نظر هنري حائز اهميت است.
اطراف بنا با ازارههاي سنگي يکپارچه با نقوش سرو و ترنج تزئين شده، در محل زاويهها هيچ برشي نداشته و چنين به نظر ميرسد که سنگها، ابتدا نصب و سپس حجاري شده است.
در محوطه باغ در چهار جهت عمارت، چهار حوض بزرگ سنگي وجود داشته که به دليل احداث خيابان در دوره پهلوي، حوض شمالي تخريب و سنگهاي آن جهت ساخت حوضهاي حافظيه به آن مکان منتقل شده است.
سنگ آب مسجد جامع عتيق و سنگ معروف«بسماللـه» يا سنگ بخشودگي ماليات مربوط به سه دوره تاريخي سلجوقي، صفويه و قاجاريه که با خطوط کوفي، نسخ پهلوي و خط نستعليق نوشته شده نيز در محوطه بيرون عمارت نگهداري ميشود.
چهار پلکان سنگي يکپارچه حجاري شده، باغ رابه بناي داخلي مرتبط ميسازد. اين عمارت شامل يک تالار مرکزي گنبد دار بزرگ و چهار شاهنشين جانبي است که با مقرنسهاي گچي و نقاشيهاي گل و مرغ مزين شده به دليل صدماتي که به دستور آغامحمدخان به نقاشيها وارد شده بود اين نقاشيها توسط استاد محمدباقر جهانميري به سبک دوره زنديه با رنگهاي گياهي بازسازي شده است.
در سال 1354 هـ .ش به منظور مشخص شدن نقاشيهاي دوره زنديه سقف شاهنشين شمالي لايهبرداري شد و بخشي از نقاشيهاي بقيه سقف به همان شکل باقي ماند.
بخشهاي داخلي عمارت شامل، طاقها، ميان طاقها، مقرنسکاريها و طاقچهها و سه اتاق زاويه و يک راهرو، ورودي است و در وسط عمارت يک حوض يکپارچه از سنگ مرمر قرار دارد.
آثار موجود در موزه پارس مربوطه به سه دوره پيش از تاريخ ، تاريخي و دوران اسلامي شامل اشياء سفالي، فلزي، سکهها و مهرها است . انواع سفالهاي نقشدار، زرينفام و لعابدار و شيشههاي دستساز و همچنين فلزات را در بر ميگيرد. انواع سکههاي دورههاي مختلف تا دوره اسلامي و تابلوهاي نقاشي محرابي که قديميترين اثر نقاشي کار محمد زمان متعلق به دوره صفويه است.
تابلو کريمخان زند درحال کشيدن قليان اثر کمتر جعفر و تابلوهاي ميرزا بابا نقاش باشي و آقاصادق مربوط به دوره زنديه زينت بخش رفهاي فوقاني عمارت است.
آنچه به اين موزه قداست بخشيده وجود دو قرآن بزرگ و نفيس مشهور به قرآن 17 من که از دروازه قرآن به موزه انتقال داده شده است و به خط محقق و ثلث و به دست خطاط قرن 8 هـ .ق سلطان ابراهيمابن شاهرخ تيموري در سن 17 سالگي تحرير شده است. سلاحهاي جنگي دوره صفويه و زنديه از جمله آثار ارزنده موزه پارس است که ارزنده ترين آن شمشير کريمخان زند است که با ابيات طلاکوب مزين شده است .
«اين تيغ که شير فلکش نخجير است
شمشير وکيل آن شه کشورگير است»
«پيوسته کليد فتح دارد در دست
آن دست که بر قبضه اين شمشير است»
همچنين مجموعه نقاشيهاي آبرنگکار لطفعليخان صورتگر و شاگردانش متعلق به قرن 13 هـ .ق و تعداد قابل توجهي اشياء لاکي، قلمدان، قاب آيينه مربوط به دوره صفويه، زنديه و قاجاريه در اين موزه موجود است .