ایروان، پایتخت کشور ارمنستان و شهر محبوب ارمنیان جهان است که در جوار رود هرازدان و دامنهی کوه آرارات واقع شده. ایروان صدها سال قبل بارها در نبرد ایران و عثمانی، به تاراج رفت و دوباره به ایران بازگشت، تا اینکه در ١٨٢٨، به دنبال جنگ ایران و روس و بر اساس عهدنامهی ترکمنچای، رسماً از تسلط ایران خارج شد.
امروز، ایروان به خاطر جاذبههای طبیعی زیبایش و تلاشی که در توسعهی گردشگری آن صورت گرفته، شهری تماشایی در میان کشورهای همسایه است. سفر به ارمنستان، برای ایرانیها نیازی به ویزا ندارد و مسیر کوتاه آن – چه با هواپیما و چه با اتومبیل- مسافران زیادی را به این شهر میکشاند.
پایتخت ارمنستان، آب و هوایی کوهستانی با رطوبت پایین و تابستانهای گرم و زمستانهای خیلی سرد دارد. بهترین زمان سفر، از اردیبهشت تا پایان تابستان است؛ مگر اینکه به هوای اسکی قصد سفر داشته باشید که از ابتدای زمستان تا اواخر فروردین امکانش وجود دارد.
اگر با هواپیما به این شهر سفر کنید، از طریق فرودگاه زوارتنوتس وارد ایروان خواهید شد. فرودگاه بینالمللی زوارتنوتس حدوداً چهارده کیلومتر با مرکز شهر، یعنی میدان اپرا، فاصله دارد؛ برای رسیدن به شهر، هم تاکسی موجود است و هم اتوبوس. ولی از آنجایی که هزینهی تاکسی خیلی گران نیست، بهترین گزینه برای رفت و آمد از فرودگاه و حتی داخل شهر برای مسیرهای طولانی، تاکسیها هستند که مسافر را تا مقصد نهایی میرسانند. هزینهی تاکسی از فرودگاه تا مرکز شهر معمولاً کمتر از ده هزار تومان خرج دارد. برای مسیرهای داخل شهر نیز، جاهای دیدنی خیلی از هم فاصلهای ندارند و آنقدری شهر تمیز و مرتب است که ترجیح میدهید بیشتر خیابانها را پیاده طی کنید ولی اگر خیلی هم راه طولانی بود، مترو، اتوبوس و مینیبوس هم وجود دارد. مطمئناً برای تاکسی بیشتر از سه هزار درام پرداخت نخواهید کرد ولی متروی ایروان هم بسیار تمیز و مدرن است.
برای انتخاب محل اقامت در ایروان، کار سختی نباید انجام داد. از ویلاهای بزرگ و هتلهای خارج شهر گرفته تا هتلهای قدیمی و کوچک با ساختمانهای زیبا در مرکز شهر ایروان پیدا میشود. ایروان به معماری، بناهای زیبا و مجسمههایش معروف است. اگر اهل گشت و گذار در شهر هستید، یکی از هتلهای میدان اپرا که ساختمان مشهور اپرا را در جوار خودش دارد یا میدان هاراپراک که دوستداشتنیترین جای ایروان برای توریستهاست، میتوانند گزینههای خوبی باشند. هتل ماریوت در اطراف میدان هاراپراک یکی از بهترین هتلهای ارمنستان است.
از میدان هاراپراک به راحتی میتوان به هر جای شهر رفت. ساختمانهای زیبای اطراف میدان، نورپردازی آنها در شب، کافهها و رستورانهای روباز، هاراپراک را یکی از محبوبترین جاهای ارمنستان برای گشتزدن شبانه ساخته. در طول روز نیز، گالری هنر ملی را با مجموعهای از آثار هنرمندان بزرگ روس و ارمنی و همینطور موزهی ملی تاریخ ارمنستان را در اطراف همین میدان نباید از دست داد؛ هر دوی اینها تا ساعت پنج عصر باز هستند. بازار سنتی شهر در نزدیکی میدان هاراپراک، بازاری بزرگ و دیدنی است که همهجور چیزی در آن پیدا میشود. بازار پاتوق هنرمندان است و کنار پیادهروها میتوان موزیک زنده و بساط نقاشی را هم دید. اگر هیچ چیزی از این بازار نخواستید بخرید، قهوهجوش سنتی ارمنی را نادیده نگیرید؛ قهوهجوش جازوه، ظرفی مسی با دستهی چوبی است که لابد قهوه در آن جور دیگری درست میشود که تا این حد معروف شده. برای خرید اجناس خاص یا سر زدن به فروشگاه برندهای معروف باید به خیابان آبوویان بروید؛ خیابانی سنگفرش که بیشتر برندهای معروف دنیا را میتوانید اینجا پیدا کنید.
از میدان اپرا، بیست دقیقهای که به سمت شمال پیادهروی کنید، بنای هزار پله را خواهید دید. هزار پله، چشمانداز زیبایی مخصوصاً در شب به ایروان دارد و برای یادبود فاجعهی کشتار ارمنیها به دست امپراطوری عثمانی، ساخته شده. نام هر کدام از کشته شدهها روی این پلهها نوشته شده است. بیشتر بازدیدکنندگان از آسانسور و پلههای برقی کنار بنا برای بالارفتن استفاده میکنند و پیاده پایین برمیگردند. مجسمهی طلایی گندم که سمبل کشاورزی ارمنستان است در بالای هزارپله قرار دارد.
یکی دیگر از بناهای یادبود پرطرفدار در ایروان، مجسمهی مادر در خیابان مسروپ مشتوت است. مجسمهی مادر بلندترین نقطهی شهر به حساب میآید و در واقع بر روی ساختمان موزهی مادر قرار گفته است. بازدید از این بنا تا ساعت پنج و نیم عصر امکانپذیر و رایگان است. اطراف این مجسمه، منطقهی اعیاننشین ایروان با خانههای ویلایی و کوچههای خلوتش جلب توجه میکنند. پارک سرسبز حقتاناک نیز در کنار مجسمهی مادر قرار دارد و چرخ و فلک بزرگش میتواند برای بچهها خوشایند باشد.
دیدنیهای داخل شهر کم نیستند ولی دلیل نمیشود دریاچهی زیبای سوان را در فاصلهی چهل کیلومتری شهر فراموش کنید. برای رفتن به سوان، هم میتوانید اتوبوس سوار شوید و هم تاکسی بگیرید. در مسیر دریاچه، پارک آبی ایروان که یکی از زیباترین پارکهای آبی با وسایل بازی جدید و هیجانانگیز است، وجود دارد و اگر فصل تابستان باشد، از ده صبح تا هفت شب کار میکند و مخصوصاً به کوچکترها خیلی خوش میگذرد. اطراف دریاچه سوان، ویلاهای خوبی برای اجاره میتوان پیدا کرد. اگر هوا مناسب باشد، امکان شنا، قایقسواری، جت اسکی و بازیهای آبی دیگر هم وجود دارد.
ارمنیها از نظر ذائقه و طعم غذاهایشان شباهت زیادی به ایرانیها و ترکها دارند. غذای محبوب ارمنستان، چالاقاش یک جور کباب دنده است که بهترینهایش را در مرکز شهر اطراف میدان اپرا و هاراپراک میتوان پیدا کرد. کسانی که قبلاً به ایروان سفر کردهاند، معتقدند اگر کافهها و رستورانها را از ایروان بگیرند، شهر نسبتاً خالی میشود. قیمت مناسب و منوهای مختلف و نوشیدنیهای متنوع باعث شده ارمنستان یکی از مقاصد اصلی خوشخوراکها باشد. مشابه لامعجونی را که در رستوران مافیای ایروان میخورید، تنها شاید بتوان در یکی از آشپزخانههای دربار عثمانی پیدا کرد. فضای زیبای رستوران جاز با موزیک زنده، خیلی کمتر از آن چیزی خرج دارد که ممکن است در هر شهر دیگری بپردازید.
رابطهی خوب ارمنیها با مسافران ایرانی، مهماننوازی و طبیعت زیبای ارمنستان تا به حال کسی را ناراضی روانهی خانه نکرده؛ مگر اینکه مسافری کلاً مقصدش را اشتباهی انتخاب کرده باشد.