ايرنا/ گردشگري مزرعه (farm torism) از جمله ظرفيت هاي فراموش شده صنعت گردشگري ايران به شمار مي رود که توسعه آن نيازمند شناسايي، تدوين طرح جامع و فراهم کردن زيرساخت هاي اين بخش است.
ايران از نظر ظرفيت هاي موجود در صنعت گردشگري کشوري بسيار غني است با توجه به درآمدزايي و ارزآوري اين صنعت، ضروري است اين ظرفيت ها شناسايي شده و براي اجراي آن برنامه ريزي اصولي و هدفمند صورت گيرد.
در اين ميان گردشگري مرزعه از جمله ظرفيت حوزه گردشگري است که تاکنون توجهي به اين حوزه نشده در حالي که مي توان با برنامه ريزي، زمينه بازديد گردشگران و آشنايي آنان با جاذبه هاي بکر و متنوع روستاها را فراهم کرد.
يکي از ويژگي هاي استان هاي شمالي بويژه مازندران کشت ها و زراعت هاي ويژه آن از جمله برنج کاري، مرکبات، گل و گياه و در سال هاي اخير برگزاري جشنواره هاي بومي مثل بهار نارنج، توت فرنگي، انار اشرف و نيشکر است.
اما اين که مسوولان امر تا چه ميزان از ظرفيت مزارع مازندران براي جذب گردشگران استفاده کرده و براي آن برنامه ريزي کرده اند و چرا تاکنون از اين توانمندي براي توسعه اقتصاد استان بهره گرفته نشده، جاي سوال است.
به اعتقاد کارشناسان، گردشگري در کشورهايي خوب رشد مي کند که مسوولان امر به اين صنعت به عنوان يک منبع درآمد بنگرند، براي توسعه آن راهبرد مشخصي داشته باشند و همچنين براي حوزه هاي متعدد آن تعريف خاصي ارايه کنند.
به طور کلي عناصر گردشگري در پنج دسته حمل و نقل، اقامتگاه، غذا و رستوران، جاذبه ها و خدمات جاي مي گيرند و بايستي در همه شاخه هاي صنعت گردشگري مد نظر باشد.
ايران با داشتن يک ميليون و 200 تپه و 150 هزار اثر تاريخي و منابع متنوع طبيعي جزو 10 کشور برتر داراي جاذبه هاي گردشگري دنيا و پنج کشور نخست در زمينه تنوع و جذابيت گردشگري طبيعي است.
وجود بيش از هشت هزار گونه گياهي، 500 گونه پرنده، 160 گونه پستاندار و يک هزار گونه خزنده و آبزي در ايران، درختان کهنسال، چشمه هاي آب معدني، رشته کوه هاي البرز و زاگرس، بيابان هاي وسيع، 50 درياچه داخلي و بزرگ ترين درياچه جهان، جنگل هاي انبوه، دومين درياچه شور جهان (اروميه) و آثار تاريخي بي شمار با سابقه تمدني بيش از 6 هزار سال، ظرفيت عظيمي است که بايد بيش از پيش با برنامه ريزي دقيق و کارشناسانه درآمدي بيش از درآمد نفت را نصيب کشورمان کرد.
به تاکيد کارشناسان با شناسايي ظرفيت هاي گردشگري در همه مناطق بويژه گردشگري مزرعه اي و نيز با برنامه ريزي و مديريت و فراهم کردن زيرساخت ها بايد رتبه ايران را در صنعت گردشگري در بين کشورهاي جهان ارتقا داد.
ايران با وجود برخوداري از جاذبه هاي طبيعي و تاريخي فراوان تاکنون رتبه اي بالاتر از 75 در بين کشورهاي عضو سازمان جهاني توريسم، دست نيافته است.
اين رتبه بيانگر آن است که بايد با اتخاذ راهبرد هدفمند، عزم ملي و جدي براي افزايش جذب جهانگرد و درآمد ناشي از آن در کشورمان تلاش کرد.
استاد دانشگاه هاي مازندران و گيلان و متخصص گردشگري روستايي در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: گردشگري مزرعه اي شامل مکاني براي اقامت گردشگران و شرکت در فعاليت هاي کشاورزي و دامپروري است.
محمدرضا اورمزدي افزود: اين نوع گردشگري که به گردشگري کشاورزي نيز مشهور است به خاطر محيطي که در اختيار دارد، محل همپوشاني گردشگري محيطي و گردشگري فرهنگي است.
وي اظهار داشت: اين نوع گردشگري امروز در کشورهاي اروپايي بسيار مورد توجه بوده و بيشترين آن در فرانسه در تاکستان انگور آن کشور اتفاق افتاده است.
اين استاد دانشگاه يادآور شد: در گردشگري مزرعه گردشگران در خانه هاي روستايي اقامت مي کنند، سرسفره ميزبان مي نشينند و در امور کار و زندگي روستاييان مشارکت مي کنند.
وي تاکيد کرد: گردشگري مزرعه در مازندران مي تواند فرصتي براي رونق روستا و توسعه پايدار در اين مناطق باشد و در کنار درآمدزايي، فرهنگ اصيل روستايي را نيز ترويج کند.
اين استاد دانشگاه توسعه گردشگري مزرعه را نيازمند آموزش پيوسته از سوي نهادهاي ذي ربط از جمله سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي گرشگري و بخش مديريت روستايي استانداري ها به جامعه روستايي و روستاها هدف گردشگري دانست.
وي گفت: گردشگري که مي خواهد وارد مزرعه شود، نيازمند آن است که بداند چگونه بايد با جامعه ميزبان روستايي مراوده و رفتار نمايد و چگونه در امور کشت و زرع روستاييان مشارکت کند تا موجب ضرر و زيان و خسارت نشود.
اورمزدي تصريح کرد: در برخي از کشورها از جمله آمريکا گردشگري مزرعه اي در قالب مزرعه هاي خانوادگي گردشگري تعريف کرده و توسعه مي دهند به گونه اي که ابعاد اکولوژيکي و ابعاد و ظرفيت محيطي را امکان سنجي مي کنند و حتي حجم تورهاي ورودي به مزرعه را از پنج نفر الي 20 نفر در نظر مي گيرند.
وي گفت: به طور نمونه امروز در مالزي مزرعه ميوه دسارو( Desaru ) با بيشتر از 100 نوع ميوه گرمسيري، 10 نوع گياه مختلف و يک باغ وحش حيوانات اهلي تجربه بي نظيري را براي تمامي گردشگران بين المللي و داخلي آن مجموعه فراهم کرده است.
اين مزرعه در سال 2006 ميلادي بهترين مزرعه کشاورزي در مالزي انتخاب شد.
متخصص گردشگري روستايي بيان داشت: استان مازندران به خاطر وجه غالب کشاورزي آن، ظرفيت بسيار متنوع و مناسبي براي رونق گردشگري مزرعه دارد که از جمله اين ظرفيت ها پرورش انواع ميوه ها، سبزي ها، طيور و دام، زنبورداري، پرورش کرم ابريشم، باغداري، پرورش ماهيان و استخرهاي پرورش ماهي است.
استان مازندران رتبه اول در توليدات مرکبات، برنج و گل و گياه را در ايران دارد.
اين کارشناس گفت: گردشگراني که براي تفريح و بازآفريني روح و گذران اوقات فراغت به مزارع و کشتزارها مراجعه مي کنند، نيازمند هتل هاي مجلل و چندستاره، غذاهاي مدرن و فست فودي و يا تشريفات خاص نيستند.
اورمزدي تاکيد کرد: اين گروه از گردشگران نيازمند همان فضاي آرام و طبيعت بکر و محيط با صفا روستا و فرهنگ اصيل روستايي، آرامش و فرهنگ غني و محيط پاک و بي آلايش روستايي و همان خانه کاه گلي و چوبي براي اقامت هستند.
وي افزود: در واقع اين دسته از گردشگران نيازمند و متقاضي همان غذاي سنتي و نان داغ تازه تنوري روستايي بوده و با فراموش کردن نيازمندي هاي يک زندگي مدرن متقاضي تجربه يک زندگي سنتي هستند.
يک مدرس دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران نيز گفت: بر اساس آمارها 90 درصد مردم براي استفاده از دريا به مازندران سفر مي کنند در حالي که دريا تنها جاذبه طبيعي اين استان نيست.
مجيد صمدي آملي افزود: اين آمار بيانگر آن است که برنامه ريزان همه ظرفيت هاي بخش گردشگري استان و ديگر نقاط کشور را شناسايي نکرده و براي آن کتابچه اي مدون نکرده اند.
وي خاطرنشان کرد: بايد کاري کنيم که گردشگران علاوه بر استفاده از جاذبه هاي تاريخي و طبيعي به جاذبه هاي ديگر استان ها از جمله گردشگري روستايي مطلع شوند.
اين مدرس دانشگاه آزاد با تاکيد بر شناسايي همه جوانب گردشگري روستايي تصريح کرد: گردشگري روستايي از موضوعاتي است که بايد به طور گسترده درحوزه هاي توسعه روستايي و توسعه گردشگري مطرح و عملياتي شود زيرا با توجه به اثرات اقتصادي نظير اشتغالزايي که بر جامعه روستايي دارد، برنامه ريزي منسجم و هدفمند نهادهاي مربوط ضروري است.
وي تاکيد کرد: در واقع با توسعه گردشگري روستايي بسياري از موضوعات و مسايل روستايي مورد تعريف و بازساخت دوباره قرار مي گيرد و فرصت جديد براي احياي روستاها فراهم مي کند.
صمدي آملي با بيان اين که برخي از متخصصان امر گردشگري روستايي را يکي از مردمي ترين گردشگري ها به حساب مي آورند، گفت: گردشگري روستايي در دنيا به طور مشخص از دهه 1950 ميلادي به بعد گسترش يافته است.
وي افزود: گردشگري روستايي پايدار يک فرصت بي نظير براي اجتماعات روستايي جهت حفظ يا افزايش کيفيت زندگيشان فراهم مي کند ولي اگر بدون برنامه ريزي شده باشد به طور جدي آسيب هاي اجتماعي و زيست محيطي به روستاها وارد مي کند.
اين مدرس دانشگاه ظرفيت طبيعي شمال ايران براي توسعه صنعت گردشگري را گنجينه عظيمي ارزيابي کرد و گفت: صنعت گردشگري شمال با توسعه گردشگري روستايي متحول مي شود.
وي از اين که تاکنون از مواهب بخش روستايي و زراعي مازندران براي رونق صنعت گردشگري استفاده مطلوب نشده است، ابراز تاسف کرد و افزود: گردشگري روستايي ظرفيتي فراموش شده بخش گردشگري کشور است که بايد براي اجراي آن طرحي مدون کرد.
صمدي آملي با بيان اين که بر اساس آمار با ورود هر گردشگر زمينه اشتغال سه تا پنج نفر فراهم مي شود، ادامه داد: مسوولان امر براي رفع چالش هاي اقتصادي استان از همه ظرفيت هاي بخش گردشگري بويژه بخش ياد شده بهره وافر ببرند.
معاون گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مازندران فراهم شدن زيرساخت هاي گردشگري را امري ضروري و زمان بر دانست و گفت: براي تحقق برنامه 20 ساله جذب 20 ميليون گردشگر به استان بايد برنامه ريزي اصولي کرد.
مهران حسني سمت و سوي مديريت کلان استان را توسعه صنعت گردشگري ارزيابي کرد و گفت: وضعيت فعلي به گونه اي است که در حال نزديک شدن به سطح مطلوبيت در اين حوزه هستيم.
وي به تدوين طرح جامع گردشگري مازندران اشاره کرد و افزود: لازمه اجرايي شدن اين طرح و شناسايي و عملياتي شدن همه ظرفيت هاي بخش گردشگري استان منوط به داشتن طرح آمايش سرزمين است که متاسفانه هنوز فراهم نشده است.
حسني تاکيد کرد: با اجرايي شدن طرح جامع گردشگري ضمن شناسايي دقيق ظرفيت هاي بخش گردشگري استان، همه اهداف و برنامه ها و نيازهاي مسافران مشخص و تامين مي شود.
سالانه بيش از 15 ميليون مسافر به استان مازندران سفر مي کنند.
