ايسنا/ در حالي که گفته مي‌شود مسوولان شهري قزوين بار ديگر در حال رايزني براي ادامه پروژه‌ي «خيابان انصاري شرقي» هستند، معاون ميراث فرهنگي از ارسال نامه‌اي به شوراي عالي معماري و شهرسازي و تأکيد بر جلوگيري از عبور اين خيابان خبر مي‌دهد.
در حالي که مسئولان شهري قزوين در تلاش بودند تا خيابان انصاري شرقي را از ميان بافت تاريخي اين شهر عبور دهند، باستان‌شناسان و مسئولان ميراث فرهنگي سال گذشته با کاوش مسجد - مدرسه حيدريه و حمام بُلاغي به يافته‌هاي جديدي در مورد توسعه شهري قزوين دست يافتند، يافته‌هايي که در صورت تخريب منطقه، هويت تاريخي شهر را زير سوال مي‌برد.
پس از آن که کاوش‌هايي به سرپرستي ناصر نوروززاده چگيني - عضو هيأت مديره ايکوموس – در مسجد مدرسه حيدريه در محله بلاغي انجام شد، اين باستان‌شناس پيشکسوت درباره‌ي اهميت کاوش‌هاي گروه‌اش به خبرگزاري هنرنيوز گفته بود: «اين مجموعه آثار، دو امکان فراهم مي‌کند؛ نخست آن که ما مي‌توانيم تحولات شهري قزوين را بازسازي کنيم. چون شهر قزوين دوره‌هاي قاجاري، صفوي، سلجوقي را در برمي‌گيرد اما ما نمي‌دانيم دوره بين اواخر سلجوقي تا اوايل صفوي کجاست؟ و نتايج اين کاوش نشان داده که توسعه شهري قزوين از دوره پس از سلجوقي در جبهه شرقي خيابان سپه تا کنارهاي شرقي باغ شهر قديم ادامه دارد. دوم اينکه بقاياي فرهنگي (سفال) هم توالي تحولات فرهنگي شهر را همراه با يک بانک اطلاعات مناسبي از سفال شهر قزوين به ما ارائه مي‌دهد که اين را قبلاً نمي‌دانستيم.»
پروژه شهري گذر خيابان انصاري که از نخستين سال اجراي آن ۴ دهه مي‌گذرد، خسارات سنگيني به بافت تاريخي قزوين وارد کرده است، اما در نهايت به دليل ثبت حمام بلاغي در ۲۲ مرداد 93 و نتايج حاصل از کاوش‌هاي باستان‌شناسي در مدرسه- مسجد حيدريه عملاً امکان ادامه پروژه در مسير قبلي منتفي شد و سرانجام در جلسه کميته تخصصي بافت‌هاي تاريخي، شوراي عالي معماري و شهرسازي در شهريور 93 پيرو شنيده‌هاي گزارش سازمان ميراث فرهنگي و با توجه به نتايج کاوش‌هاي باستان‌شناسي با احداث خيابان انصاري شرقي قزوين به اتفاق آرا مخالفت کرد.
اين اتفاق در حالي رخ داد که مدتي پيش، بار ديگر زمزمه‌هايي مبني بر تلاش مديران شهري اين‌بار از طريق نمايندگان مجلس براي قانع کردن وزير راه و شهرسازي و تحت فشار قرار دادن شوراي عالي معماري و شهرسازي براي عبور خيابان انصاري شرقي به گوش رسيد. اين شايعه‌ها تا به آن‌جا پيش رفت که حتي از برکناري محمدعلي حضرتي‌ها، مديرکل ميراث فرهنگي و گردشگري استان قزوين خبر رسيد که در کارنامه کوتاه مدت کاري خود نمرات خوبي را براي دفاع از ميراث فرهنگي در مقابل طرح‌هاي عمراني به دست آورده بود و حتي عنوان شد که شايد مجريان طرح پارکينگ «سعدالسلطنه» جايگزين او شوند؟!!!
هرچند اين اخبار ضد و نقيض چندان جدي گرفته نشد و حضرتي‌ها همچنان به کار خود ادامه مي‌دهد، اما ظاهراً مسوولان شهري همچنان از مصوبات شوراي عالي گلايه‌مندند و فعالان ميراث فرهنگي نگرانند که مبادا شوراي عالي معماري و شهرسازي نسبت به مواضع خود عقب‌نشيني کند.
احد چگيني - عضو شوراي شهر قزوين - يکي از مسوولاني که نسبت به اقدامات شوراي عالي گلايه‌دارد، چندي قبل با اشاره به بازگشت طرح جامع شهر قزوين از شوراي عالي معماري و شهرسازي به رسانه‌هاي محلي قزوين گفته بود: «شوراي عالي معماري و شهرسازي کشور در طرحي که به قزوين بازگردانده، بسياري از طرح‌هاي شهري را حذف کرده است. به طور مثال خيابان شهيد انصاري شرقي را به طور کامل از دستور کار خارج کرده يا ساخت‌وساز در بالاي اتوبان را به طور کل ممنوع کرده است.»
وي با انتقاد از اين تغييرات شوراي عالي معماري و شهرسازي در طرح جامع قزوين، اظهار کرده بود: «دوستان در تهران نشستند و در مورد قزوين تصميم مي‌گيرند، اما بهتر است به قزوين بيايند و شهر را از نزديک ببينند. ما قزويني هستيم و تنگناهاي شهر را بهتر مي‌شناسيم، استاندار ما بهتر از وزير راه‌وشهرسازي، قزوين را مي‌شناسد و بايد نظر آقاي استاندار، شوراي شهر و شهرداري قزوين در اين طرح مدنظر قرار گيرد.»
به اعتقاد چگيني، منابع درآمد شهرداري با اين طرح جامع تعطيل مي‌شود و قفل بزرگي بر شهر زده خواهد شد.
هرچند مسوولان شهري پاي استاندار را به ميان مي‌کشانند، اما به نظر مي‌رسد استاندار نيز علاقه‌اي به جانبداري از گروه خاصي ندارد و توپ را در زمين ميراث فرهنگي و شهرداري مي‌اندازد، چون سوم ارديبهشت ماه امسال، مرتضي روزبه - استاندار قزوين - در مسجد بُلاغي در جمع تعدادي از مردم اين منطقه با بيان اينکه درباره‌ي اجرا يا توقف پروژه خيابان انصاري شرقي نظري ندارد، گفت: «درخصوص اجرا يا عدم اجراي اين طرح نظري ندارم، اما بر تعيين تکليف اين طرح تاکيد دارم که تا پايان ارديبهشت ماه جاري مديران شهري، ميراث فرهنگي و شوراي اسلامي شهر قزوين بايد تکليف نهايي اين طرح را مشخص کنند.»
با اين وجود به نظر مي‌رسد مديريت شهري قزوين همچنان بر مواضع خود استوار است، چون مسعود نصرتي شهردار قزوين کمتر از 10 روز قبل اعلام کرده بود، بسياري از خانه‌هاي مسکوني در پروژه شهيد انصاري قزوين تملک شده، اما متاسفانه به دليل اختلاف در حفظ بافت سنتي يا نوسازي بافت فرسوده اين پروژه معلق مانده است.
وي اظهار کرد: «طولاني شدن پروژه شهيد انصاري به ضرر مردم است و ما نبايد با انجام اقداماتي سبب طولاني شدن اين پروژه و آسيب ديدن مردم شويم. پروژه شهيد انصاري قزوين پس از بررسي و تحقيق مسئولان جانمائي شده و با توجه به نياز شهري به تصويب رسيده است.»
نصرتي با اشاره به اينکه توقف اين پروژه سبب بروز بسياري از مشکلات مي‌شود، اظهار کرده بود: «براي احداث پروژه شهيد انصاري هزينه زيادي صرف شده و توقف آن براي ساکنان و مديريت شهري تبعات زيادي دارد.»
اين در حاليست که محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري درباره‌ي آخرين وضعيت خيابان انصاري شرقي و نگراني مسئولان و دوستداران ميراث فرهنگي از احتمال تحرکات براي اجراي اين پروژه مي‌گويد:«6 تيرماه نامه‌اي را به شوراي عالي معماري و شهرسازي ارسال کردم که در آن تأکيد شده هر اقدام کميسيون ماده 5 در اين زمينه بايد با هدف تصميم نهايي به شوراي عالي معماري ارسال شود.»
البته پيش از اين در نامه مخالفت شوراي عالي معماري و شهرسازي با طرح عبور خيابان انصاري شرقي با عنوان «بررسي و تعيين تکليف پروژه خيابان انصاري شرقي قزوين» به پيروز حناچي، معاون معماري و شهرسازي و دبير شورايعالي معماري و شهرسازي آمده بود:
«شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران، در جلسه 14 ارديبهشت پس از شنيدن گزارش کميته‌ي تخصصي معماري طراحي شهري و بافت‌هاي واجد ارزش و با لحاظ؛
1) توجه ويژه به تحقق نقش ترافيکي در نظر گرفته شده براي مسير و منافات اين نقش با استقرار ناگزير کاربري‌ها و فعاليت‌هاي تجاري جاذب جمعيت (بند يک کميسيون ماده پنج مورخ (2/6/88)
2) برهم خوردن يکپارچگي و انسجام بافت تاريخي محله بُلاغي در اثر احداث خيابان شرياني درجه دو (با عرض 24 متر و با غلبه حرکت سواره) و آثار سوء آينده آن در ساختار اجتماعي، فضايي و کالبدي بافت.
3) تخريب بخشي از عرصه تاريخي ثبتي (مسجد و مدرسه حيدريه و گرمابه بلاغي) و مخدوش شدن پيوستگي و موجوديت آثار ثبتي سر در عالي قايو و خيابان سپه.
4) عدم تناسب ويژگي‌هاي کالبدي مسير و ضوابط ساختماني بناهاي مجاور آن (24 متر عرض و تراکم ساختماني چهار طبقه) و نوع کارکرد در نظر گرفته شده براي آن (يکي از محورهاي اصلي حرکت و فعاليت با غلبه حرکت سواره) با نظام کارکردي و فضايي- کالبدي بافت تاريخي.
5) اختلال در جريان زندگي محلي و ايمني و امنيت ساکنان محله در اثر هدايت ترافيک عبوري مرکز شهر به درون محله مسکوني
با احداث خيابان شهيد انصاري شرقي پيشنهادي مخالفت و مقرر کرد:
1) باتوجه به لزوم حفظ يکپارچگي و انسجام بافت تاريخي و احياي اين بافت، نسبت به تهيه طرح ويژه در مقياس طراحي شهري محله بلاغي اقدام شود. اين طرح توسط شرکت عمران و بهسازي شهري با همکاري شهرداري قزوين و تحت سرپرستي هياتي مرکب از استانداري قزوين، شهرداري قزوين، شرکت عمران و بهسازي، اداره کل راه و شهرسازي استان قزوين و نماينده دبيرخانه شوراي عالي و سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري در مدت سه ماه تهيه و به تصويب کميسيون ماده 5 خواهد رسيد.
در اين طرح، مطالعات ترافيکي ويژه‌اي براي حل مسايل ترافيکي مرکز شهر قزوين با اولويت استفاده بهينه از ظرفيت خيابان‌هاي موجود و رويکرد حمل ونقل عمومي و پياده از طريق به کارگيري تمهيدات مديريت ترافيک مرکز شهر صورت پذيرفته و نتايج مطالعات مذکور به صورت گزينه‌هايي براي حل مسايل ترافيکي تدوين و با تاکيد بر يکپارچگي و انسجام و احياي بافت تاريخي بُلاغي به عنوان مقصد گردشگري توسط ادارات مذکور تهيه و پس ازبررسي در کميته تخصصي شوراي عالي، به نحو مقتضي در نقشه شبکه معابر طرح جامع لحاظ شود.
2) باتوجه به لزوم تهيه و ارائه نقشه‌هاي مغايرت‌هاي اساسي به پيوست طرح جامع، آستانه مغايرت در خصوص بندهاي 3-5 و 3-6 دستورالعمل تشخيص اساس طرح جامع (مصوب 23/12/63 شوراي عالي شهرسازي و معماري) مبني بر حفظ بنا و نماهاي تاريخي و مناظر طبيعي و کليات معماري سيماي شهري بافت و ساختمان با توجه به سنن فرهنگي و ويژگي‌هاي اقليمي ارائه شود.
3) در فهرست طرح‌هاي موضعي ارائه شده در طرح جامع، طرح موضعي با ضوابط ويژه با هدف استفاده بهينه از املاک و اراضي تملک و تخريب شده در طول مسير، در جهت ارتقاي جريان زندگي محلي متناسب با ويژگي‌هاي مکان و ساختار اجتماعي، فضايي و کالبدي بافت جهت اقدامات بعدي تعريف شود.
4) با توجه به سرزندگي و پويايي بافت تاريخي محدوده عليرغم تخريب‌هاي وضع موجود و لزوم حفظ يکپارچگي و انسجام بافت ضروري است، علاوه بر جلوگيري از تخريب بيشتر حتي در پلاک‌هاي تملک شده تا زمان تهيه طرح يکپارچه ويژه محله بُلاغي موارد ذيل مدنظر قرار گيرد:
- توجه به دسترسي وضع موجود خيابان محمديه در جنوب خيابان انصاري و خيابان طالقاني در شمال آن، بر تدقيق مسير اين گذر با دسترسي‌هاي وضع موجود و مديريت ترافيک با رويکرد دسترسي محلي تاکيد مي‌شود.
- عرصه هاي بدست آمده از تخريب پلاک‌ها در مسير پيشنهادي به کاربري‌هاي فضاي سبز و خدماتي محلي اختصاص يابد.
- ضوابط و مقررات ملاک عمل براي پلاک‌هاي پيرامون خيابان، وفق ضوابط مصوب ميراث فرهنگي در خصوص محدوده بافت تاريخي اعلام مي‌شود.»
