مهر/ ديار کريمان اين روزها شاهد حضور گردشگران بي شماري در گوشه گوشه اين سرزمين اسرارآميز بوده و جاذبه هاي گردشگري اين ديار باعث شگفتي و حيرت آنها شده است.
کرمان پهناورترين استان کشور بوده و گنجينه اي از ظرفيت هاي گردشگري را در خود جاي داده است. از باغ هاي سرسبز با درختان سر به فلک کشيده تا باغي که ميوه درختانش از سنگ بوده و حکايتگر داستان هايي شنيدني است.
ارگ هاي تاريخي اين ديار شهرتي جهاني داشته و بزرگترين بناي خشتي جهان در دل سرزمين کريمان بنا شده است. وجود اين جاذبه ها کرمان را به سرزمين اسرار آميز و سرشار از زيبايي و تحير تبديل کرده که دوستداران ميراث فرهنگي و طبيعت به آساني نمي توانند از کنار آن عبور کنند. در اين اينجا گوشه اي از امکان ديدني استان کرمان را مرور مي کنيم.
ارگ بم؛ بزرگترين بناي خشتي جهان
ارگ بم يکي از شاخص ترين ابنيه تاريخي ايران زمين به شمار مي رود اين ارگ عظيم با مساحت ۱۸۰ هزار مترمربع بزرگ ترين بناي خشت و گلي جهان به شمار مي رود
اين بنا که به ثبت جهاني رسيده است مربوط به سده پنجم پيش از ميلاد بوده و تا سال ۱۸۵۰ ميلادي مورد استفاده قرار مي گرفته است. ارگ بم داراي دو بخش رعيت نشين و بخش حکومتي بوده که بخش حکومتي در دروني ترين ديوار قرار گرفته است.
بخش حکومتي شامل دژ نظامي، عمارت چهار فصل، سربازخانه، چاه آب ۴۰ متري و اصطبل به گنجايش ۲۰۰ اسب و بخش رعيت نشين نيز شامل ورودي اصلي شهر، مسير اصلي متصل کننده ورودي شهر به دژ و بازار در امتداد آن، نزديک به ۴۰۰ خانه و ساختمان‌هاي عمومي مانند مدرسه و مکان ورزش است.
ارگ تاريخي بم به دليل قرار گرفتن در مسير جاده ابريشم در طول تاريخ همواره مورد توجه بوده و از اهميت خاصي برخوردار است.
اين ارگ در نزديکي شهر بم در استان کرمان و در جنوب شرقي ايران قرار دارد.اين ارگ که در فهرست ميراث جهاني يونسکو قرار دارد نمونه کاملي از شيوه هاي معماري ايران است و نمونه هايي از قرن ها معماري در آن به چشم مي خورد.
پس از زمين لرزه مخرب سال ۸۵ و تخريب بخش عظيمي از اين بناي تاريخي عمليات بازسازي آن آغاز شد و هم اينک با اقدامات صورت گرفته پذيراي باستان شناسان و گردشگران است.
باغ شاهزاده ماهان؛ نگيني در دل کوير
باغ شاهزاده ماهان از جمله باغ تخت هاي ايراني بوده که در دامنه ارتفاعات چوپار قرار دارد. اين باغ تاريخي در ۳۵ کيلومتري جنوب شرقي شهر کرمان و در شش کيلومتري ماهان قرار دارد.
تاريخ احداث اين باغ تخت که در مسير جاده ابريشم قرار داشته است مربوط به دوران قاجار و دوران فرمانفرمايي عبدالحميد ميرزا ناصر الدوله بوده که پس از مرگ وي اين بنا ناتمام مي ماند.
دو استخر بزرگ در برابر اولين تخت و مقابل بناي اصلي و همچنين ورودي باغ ايجاد شده که داراي فواره هايي است که آب را به ارتفاع قابل ملاحظه اي پرش مي داده اند. منبع تامين آب اين باغ از قنات تيگران که از ارتفاعات کوه جوپار سرچشمه مي گيرد است که از مرتفع ترين سطح وارد باغ مي شود.
بناي اصلي باغ تخت شاهزاده ماهان در بالاترين تخت، بناي سردر خانه در بخش ورودي و ساير بناهاي خدماتي مماس به ديوار اصلي و خارج از آن قرار دارند.
اين باغ تخت داراي مساحتي ۵.۵ هکتاري است که شکلي مستطيلي داشته و با شيب ۴.۹ درصد احداث شده است. در ساخت بناي اين باغ از آجر و اندود استفاده شده و از مخلوط قلوه سنگ با ملات براي سطوح کف آن بهره برده شده است.
گنبد جبليه
اين گنبد هشت ضلعي به گنبد گبر نيز شهره بوده و کرماني ها عقيده دارند در ساخت آن علاوه بر سنگ و ساروج از شير شتر استفاده شده که همين امر سبب استحکام اين بناي تاريخي شده است. تاريخ دقيق ساخت اين بنا مشخص نبوده و برخي قدمت گنبد جبليه را مربوط به دوره ساساني مي دانند و برخي باستان شناسان بر اين عقيده اند که اين گنبد سنگي مربوط به دوران سلجوقي است.
گنبد جبليه از جمله جاذبه هاي گردشگري شهر کرمان به شمار مي رود که در دامنه هاي کوههاي مسجد صاحب الزمان اين شهر بنا شده است. ساختمان آن به شکل دو هلال روى پايه قرار گرفته و منتهى اليه آن مانند دايرهاى بنا شده است.
گنبد جبليه که به ثبت ملي نيز رسيده است در هر هشت ضلع داراي يک در به عرض دو متر است. گنبد آن از آجر ساخته شده و گچ بريهاي آن به مرور زمان از بين رفته است.
باغ سنگي؛ فريادهاي خاموش درويش خان
باغ سنگي در دهستان بلورد روستاي مياندوآب و ۴۰ کيلومتري جنوب شرقي سيرجان قرار دارد که توسط پيرمردي کر و لال بنا شده است. اين باغ به شکل شش ضلعي نامنظم بوده و شامل درختاني است که ميوه هاي آنها سنگي است.
داستان باغ سنگي به اين صورت است که درويش خان در اعتراض به از دست دادن بخش اعظمي از زمين ها و خشک شدن باغ هايش بعد اجراي طرح اصلاحات اراضي سال ۱۳۴۰؛ اقدام به آويزان کردن سنگ هايي از شاخه هاي درختان خشکيده باغش کرد. وي سنگ ها را بعد از سوراخ کردن به وسيله سيم هايي به درختان آويزان مي کرد.
در سال ۱۳۵۵ نيزز پرويز کيمياوي داستان باغ سنگي درويشخان اسفندياري را به تصوير کشيد که برنده جايزه خرس نقره اي جشنواره فيلم برلين شد.
درويش خان در سن ۹۰ سالگي در ۱۹ فروردين ۱۳۸۶ درگذشت و پيکرش در باغ سنگي به خاک سپرده شد و به دليل کر و لال بودنش دليل اصلي احداث اين باغ در هاله اي از ابهام فروماند.
يخدان مويدي؛ يخچال هاي گلي در دل کوير
يکي ديگر از جاذبه هاي گردشگري کرمان وجود يخچال هايي گلي است که متعلق به دوران صفويه است که يخدان مويدي مشهورترين آنها به شمار مي رود که در شهر کرمان واقع شده است.
ارتفاع يخدان مويدي بيش از ۱۲ متر بوده و از مخزن، استخر، حصار، چاله يخ، پلان يخ و گنبد تشکيل شده است.
اين يخدان از جمله آثار ثبت ملي استان کرمان بوده و از خشت خام و ملات گل براي احداث بناي آن استفاده شده است.
يخدان در گذشته نگهداري يخ براي ايام تابستان مردم شهر بوده است.
قنات مهم ترين عنصر به وجود آورنده يخچال هاي به شمار مي رود و از آنجايي که آب اين يخدان از قنات مويدي تامين مي شده است نام يخدان مويدي را براي آن برگزديدند.
کاربري يخدان در گذشته جلوگيري از هدررفت آب و نگهداري يخ براي ايام گرم سال مردم شهر بوده است
